چنگیز جلیلوند

زندگی نامه چنگیز جلیلوند

چنگیز جلیلوند در سال ۱۳۱۹ چشم به جهان گشود. سال های سال است نام زنده یاد چنگیز جلیلوند با دوبله ی ایران عجین شده است. وی ابتدا فعالیت خود را در سال ۱۳۳۶ و در زمینه تئاتر آغاز کرد سپس وارد بازیگری سینما و دوبلوری شد. جلیلوند مدرس دانشکده خبر می باشد و نزدیک به پنجاه دوبلور تربیت کرده است. استاد چنگیز جلیلوند در دوم آذر ماه ۱۳۹۹ به علت ابتلا به بیماری کرونا درگذشت.

ایشان با موسسه فرهنگی هنری پادان همکاری نزدیکی داشتند و افتخار بهره مندی از صدای ایشان برای دوستداران استاد فراهم بود.
بسیاری معتقدند چنگیز حلیلوند نقش پر رنگی در محبوب شدن شخصیت های سینمای ایران از جمله بهروز وثوقی و جمع کثیری از بازیگران خارجی در ایران داشته است. استاد جلیلوند در تیزر گویی و گویندگی نریشن فیلم های مستند نیز در سالهای اخیر از بهترین ها بودند. پس از بازگشت از آمریکا در سال ۱۳۷۷ ایشان در چند فیلم سینمایی نیز ایفای نقش کردند.

درگذشت

استاد چنگیز جلیلوند روز یکشنبه ۲ آذر به علت ابتلا به بیماری کرونا دار فانی را وداع گفتند. طبق گفته های همکارانش عفونت شدیدی به دلیل ابتلا به ویروس کرونا وارد خون این استاد بزرگ شده بود. به طوری که مجبور به تعویض خون ایشان شدند. اما متاسفانه روند درمان ایشان موفقیت آمیز نبود.

سوابق کاری چنگیز جلیلوند

در اینجا به برخی از فیلم هایی که چنگیز جلیلوند دوبله کرده است به علاوه نام کارکتر ها و جزئیات بعضی از مهم ترین نقش ها اشاره شده است.

سیلوستر استالونه : راکی

راکی بالبوآ شخصیت راکی به کارگردانی سیلوستر استالونه. شخصیت محبوب قهرمانی به نام راکی، وقتی جذاب تر و دوست داشتنی تر شد که صدای چنگیز جلیلوند روی آن قرار گرفت. این بار هم جلیلوند می دانست چگونه صدایش را با مختصات شخصیت هماهنگ کند. او راکی را مال خود کرد و شخصیتی تحویل داد که خصوصیات او همخوان با ذائقه مخاطب ایرانی است. بنابراین در ادبیات گفتاری راکی تغییری محسوس به وجود آورد تا جایی که شبیه قهرمان های فیلمفارسی شد. مثلا می گفت: «اسمت چیه لانتوری؟» یا از کلمه «باس» به جای «باید» ؛ «نیرم» بجای «ندارم» و … استفاده می کرد. جمع این ویژگیها باعث شده تماشای راکی با دوبله فارسی دلچسب تر باشد؟ جلیلوند علاوه بر مجموعه فیلم های راکی در بی مصرف ها (۱، ۲، ۳)، رامبو ( ۲، ۳ و ۴)، اسکار، به من برس، آدمکشها و روشنایی روز به جای سیلوستر استالونه حرف زده است. او در ۱۵ فیلم دیگر به جای بهروز وثوقی، در ۱۲ فیلم به جای ناصر ملک مطیعی و در ۱۶ فیلم به جای ایرج قادری حرف زده است. ویژگی کلی صدا مرد حنجره طلایی، آقای شیک، هنرمند همه فن حریف و … اینها صفتهایی است که برای چنگیز جلیلوند به کار برده می شود. او انسانی صاحب دانش، خوش مشرب و البته فروتن بود که صدایش خاطره ساز چند نسل شده است.

پل نیومن : بوج کسبندی

بوچ کسیدی و ساندنس کید به کارگردانی جرج روی هیل. وسترن جذاب و ماندگار بوچ کسیدی و ساندنس کید برای ما ایرانیها طعم دیگری دارد. این فیلم حاصل همکاری دلنشین چنگیز جلیلوند در نقش بوچ کسیدی و جلال مقامی در نقش ساندنس کید است. هر دو برای شخصیت ها، شناسنامه ای ایرانی طراحی کردند و دیالوگها را منطبق با ذائقه «ما» گفتند. جلیلوند به کاراکتر نیومن ملاحتی از جنس قهرمان های ایرانی بخشید؛ پس ادبیاتش را هم با آنها تنظیم کرد. مثلا موقع دوبله صدای بوچ نمی گوید «بهتره» بلکه از «بیتره» استفاده می کند. برای اینکه وجه نمکین شخصیت بیشتر شود خطاب به طرف روبه رو اصطلاحات ایرانی مثل «بلند بالا» به کار می برد. جلیلوند ۱۷ بار جای نیومن حرف زده؛ از جمله کسی آن بالا مرا دوست دارد، گربه ای روی شیروانی داغ، مأمور مکینتاش و … و دیگر کاراکترهای مهم او در ۲۴ فیلم به جای برت لنکستر حرف زده است.

جلیلوند فقط روی کاراکترها حرف نمیزد بلکه به آنها هویت میداد و شخصیتی تازه خلق می کرد. او می دانست چگونه میان شخصیت مارلون براندو مثلا در «اتوبوسی به نام هوس» با «زنده باد زاپاتا» تفاوت ایجاد کند و طوری به جایشان حرف بزند که انطباق کامل با شمایل نقش و خاستگاه زیستیشان داشته باشد. این اتفاق نه فقط حاصل یک صدای خاص است که نشان از نبوغ دانش سینمایی و اشراف به ذائقه مردم دارد.

مارلون براندو : استنلی

اتوبوسی به نام هوس ساخته الیا کازان. صدای چنگیز جلیلوند و تصویر مارلون براندو در اتوبوسی به نام هوس، جداناشدنی هستند؛ آن هم فقط به یک دلیل مهم: دوبلور، شخصیت استنلی را به خوبی درک کرده و آن را باب طبع مخاطب ایرانی از فیلتر خود عبور داده است. حتی اگر کسی فقط بخشی از فیلم را ببیند پی می برد استنلی مردی قمار باز، دائم الخمر و ناسازگار است. جلیلوند به خوبی می دانست واژه ها را چگونه ادا کند تا معرف شخصیت باشد. او پی برده بود، شخصیت نباید رسمی و مودبانه حرف بزند. پس به جای اینکه بگوید «نه بابا»، معادل قابل درکش را به کار می برد: «نه با». این درک و درایت به همراه صدای مردانه و خسته جلیلوند روی شخصیت استنلی، هم کاراکتر را مانا کرده وهم فیلم را.

۱۲ بار صدای جلیلوند به جای صدای براندو نشسته: زنده باد زاپاتا، شیرهای جوان، سربازهای یک چشم، شعله های آتش و …

چنگیز جلیلوند ۱۴ بار به جای سلمان خان و ۱۴ بار به جای شان کانری حرف زده ویژگی کلی صدا چنگیز جلیلوند صدایی تربیت شده داشت و مثل موم در اختیارش بود. او تبحر ویژه ای در جان دادن به صدای شخصیتهای خشن داشت و می توانست برای هر کدام تیپی متفاوت خلق کند. بهترین توصیف را خودش کرده: «من در حنجره ام میدانم کدام تار صوتی مخصوص چه نوع صدایی است و همه اینها تحت کنترل خودم است.» (از روزنامه هفت صبح نوشته احمد رنجبر)

سایر کارها

• سوابق دوبلوری (پل نیومن)
• گربه‌ای روی شیروانی داغ (پل نیومن)
• برنده (پل نیومن)
• تابستان گرم و طولانی (پل نیومن)
• لوک خوش دست (پل نیومن)
• زندگی و دوران قاضی روی بین (پل نیومن)
• جنگ سری هری فریگ (پل نیومن)
• تبانی (پل نیومن)
• پرنده شیرین جوانی چنگیز جلیلوند (پل نیومن)
• مأمور مکینتاش (پل نیومن)
• وکیل هادساکر(پل نیومن)
• بیلیاردباز (پل نیومن)
• تیرانداز چپ دست (پل نیومن)
• آسمانخراش جهنمی(پل نیومن)
• پرده پاره (پل نیومن)
• وحشی (مارلون براندو)
• زنده باد زاپاتا (مارلون براندو)
• ژولیوس سزار (مارلون براندو)
• اتوبوسی به نام هوس (مارلون براندو)
• در بارانداز (مارلون براندو)
• شیرهای جوان (مارلون براندو)
• سایونارا (مارلون براندو)
• شب رؤیاها (مارلون براندو)
• کنتسی از هنگ کنگ (مارلون براندو)
• سربازهای یک چشم (مارلون براندو)
• تعقیب (مارلون براندو) چنگیز جلیلوند
• شعله‌های آتش (مارلون براندو)
• شیرهای جوان (مارلون براندو)
• کلئوپاترا (ریچارد برتون)
• قلعه عقاب‌ها (ریچارد برتون)
• دکتر فاستوس (ریچارد برتون)
• چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد (ریچارد برتون)
• رام کردن زن سرکش (ریچارد برتون)
• همرسمیت بیرون است (ریچارد برتون)
• نگاه شیطانی (ریچارد برتون)
• هتل بین الملی (ریچارد برتون)
• غازهای وحشی (ریچارد برتون)
• موش‌های صحرا (ریچارد برتون)
• حمله به رومل (ریچارد برتون)
• قتل تروتسکی (ریچارد برتون)
• سومین معجزه (اد هریس)
• دو زن (رف ولونه)
• امپایر استیت (دواین جانسون)
• به سوی ویچ مانتین (دواین جانسون)
• از پا افتاده (دواین جانسون)
• جلاد ونیز (گای مدیسون)
• شعله (دهر مندرا)
• یووراج (سلمان خان)
• با من ازدواج می‌کنی (سلمان خان)
• جی هو (سلمان خان)
• پدر عروس (سلمان خان)
• بادی گارد (سلمان خان)
• حاضر (سلمان خان)
• سلام بر عشق (سلمان خان)
• عاشق شدی نترس (سلمان خان)
• تحت تعقیب (سلمان خان)
• ربوده شده ۳ (لیام نیسون)
• اورست (لیام نیسون)
• شوالیه تاریکی برمی‌خیزد (مایکل کین)
• شن‌های روان (مایکل کین)
• تمساح آلبینو (مت دیلون)
• فرار از نیویورک (کرت راسل)
• سنگ گور (کرت راسل)
• هنر سرقت (کرت راسل)
• هفت عروس برای هفت برادر (هاوارد کیل)
• مری پاپینز (دیک ون دایک)
• چیتی چیتی بنگ بنگ چنگیز جلیلوند (دیک ون دایک)
• بی‌مصرف‌ها (۱٬۲٬۳) (سیلوستر استالونه)
• راکی (۱٬۲٬۳٬۴٬۵) (سیلوستر استالونه)
• راکی بالبوآ (سیلوستر استالونه)
• کرید (سیلوستر استالونه)
• اسکار (سیلوستر استالونه)
• به من برس (سیلوستر استالونه)
• آدمکش‌ها (سیلوستر استالونه)
• روشنایی روز (سیلوستر استالونه)
• آره که میشه رفیق (باد اسپنسر)
• رابین هود (کوین کاستنر)
• روز انتخاب (کوین کاستنر)
• اعجوبه (آمیتا باچان)
• من گناهکارم! ثابت کن (وین دیزل)
• ریدریک (وین دیزل)
• ولورین (هیو جکمن)
• مردان ایکس: روزهای گذشته آینده (هیو جکمن)
• نبرد پولادین (هیو جکمن)
• کیت و لئوپولد (هیو جکمن)
• کی پکس (کوین اسپیسی)
• بازشماری (کوین اسپیسی)
• جدایی ناپذیر (کوین اسپیسی)
• سارق حرفه‌ای چنگیز جلیلوند (کوین اسپیسی)
• کریسمس درکانوی (اندی گارسیا)
• انگیزه عدالت (شان کانری)
• الماس‌ها ابدیند چنگیز جلیلوند (شان کانری)
• شما فقط دوبار زندگی می‌کنید (شان کانری)
• از روسیه با عشق (شان کانری)
• قرارگاه نظامی (شان کانری)
• انجمن نجیب زادگان عجیب (شان کانری)
• داربی اوگیل و کوتوله‌ها (شان کانری)
• ایندیانا جونز و آخرین جنگ صلیبی (شان کانری)
• دزدان دریایی کارائیب ۱٬۲٬۳٬۴ (جانی دپ)
• رنگو (جانی دپ)
• سرقت (جانی دپ)
• سگ را بجنبان (رابرت دنیرو)
• فصل شکار چنگیز جلیلوند (رابرت دنیرو)
• جوسی ولز یاغی (کلینت ایستوود)
• ضریب مرگ (کلینت ایستوود)
• به خاطر چند دلار بیشتر (کلینت ایستوود)