منوچهر آذری علاوه بر کار در برنامه‌های رادیویی در زمینه دوبله نیز فعالیت‌های چشمگیری داشته است. حضور او در فیلم‌ها و پروژه‌های دوبله مختلف از جمله فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی، نشان از گستردگی توانمندی‌های هنری او دارد. در دوبله، آذری با صدای خاص خود در نقش‌های متفاوت به گویندگی پرداخته و توانسته است در کنار سایر گویندگان برجسته، همچون نصرالله مدقالچی و پرویز ربیعی، آثار ماندگاری را خلق کند.

دوران کاری

منوچهر آذری و محسن یوسف‌بیک — منوچهر آذری در کنار محسن یوسف‌بیک در برنامه شبکه صفر

منوچهر آذری فعالیت هنری خود را در سال ۱۳۵۴ با همکاری با حسن خیاط باشی در رادیو آغاز کرد. او پس از آن در برنامه «شما و رادیو» حضور یافت و در کنار چهره‌های برجسته‌ای چون حمید قنبری، عزت‌الله مقبلی، منوچهر نوذری، مرتضی احمدی، تاجی احمدی و دیگران، به محبوبیت رسید.

پس از انقلاب، منوچهر آذری به کار خود ادامه داد و با برنامه محبوب «صبح جمعه با شما» توانست در دل مردم جایگاه ویژه‌ای پیدا کند. این برنامه باعث شد تا او به یکی از چهره‌های شناخته‌شده در رادیو تبدیل شود از دیگر گویندگان صبح جمعه با شما می‌توان به حسین عرفانی، شهلا ناظریان، منوچهر والی‌زاده، اکبر منامی و اصغر تفضلی اشاره کرد. او مدتی نیز در رادیو دریا فعالیت داشت.

در عرصه کمدی رادیویی، منوچهر آذری به همراه فرهنگ مهرپرور یکی از موفق‌ترین و مشهورترین زوج‌های هنری را تشکیل دادند و آثار مشترکشان، طرفداران زیادی پیدا کرد.
او علاوه بر فعالیت در رادیو، در حوزه دوبله نیز حضور داشته و در فیلم‌هایی همچون «وصیت‌نامه دکتر مابوزه» به کارگردانی غلامعلی افشاریه به ایفای نقش پرداخته است. در این فیلم، او در کنار گویندگان بزرگی چون نصرالله مدقالچی، علی عمادی، پرویز ربیعی و جواد پزشکیان به دوبله پرداخته است.

آذری همچنین در چندین سریال و برنامه تلویزیونی طنز شناخته‌شده مانند «پهلوان پنبه»، «ژاپنی‌ها»، «استاد پ.پ.پ.»، «جنگ هفته» و دیگر آثار مهم تلویزیونی نقش‌آفرینی کرده است و همچنان به عنوان یکی از چهره‌های پرنفوذ در عرصه کمدی رادیویی و تلویزیونی شناخته می‌شود.

فعالیت در زمینه نوارهای قصه کودکان

منوچهر آذری یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایش در دوران پس از انقلاب، تهیه و تولید نوارهای قصه کودکان بوده است. این نوارها توسط شرکتی به نام «سلام بچه‌ها» و تحت نظارت حمید عاملی تولید می‌شدند. در شرایطی که تلویزیون پس از انقلاب برنامه‌های مناسبی برای کودکان نداشت، این نوارها محبوبیت زیادی پیدا کردند و هنوز هم در میان برخی از مخاطبان قدیمی از جمله ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، مورد توجه قرار دارند. او اشاره می‌کند که برای این کار بسیار زحمت کشیده‌اند، به ویژه او و مرتضی احمدی، اما اکنون با تغییر شرایط و ظهور رسانه‌های جدید مانند ماهواره و رایانه، دیگر کسی به تولید چنین آثار صوتی توجه ندارد.

فعالیت‌های نمایشی کودک و نوجوان

منوچهر آذری فعالیت‌های نمایشی کودک و نوجوان را به‌واسطه همکاری با فرهنگ مهرپرور علاقه پیدا کرده است. اما پس از درگذشت مهرپرور، دیگر تمایلی به ادامه فعالیت در این حوزه نداشته است. ¹

فعالیت در دوبله

منوچهر آذری فعالیت خود در عرصه دوبله را پس از انقلاب اسلامی آغاز کرد. نخستین تجربه دوبله او در فیلمی به نام «آخرین لحظه» بود که در آن با صادق عاطفی و فرهنگ مهرپرور همکاری می‌کرد. در این دوران، به دلیل نبود صدابرداری سر صحنه، فیلم‌ها به صورت دوبله تولید می‌شدند. عزت‌الله مقبلی، مدیر دوبلاژ این فیلم، که با آذری و مهرپرور آشنا بود، پیشنهاد داد که آنها به جای شخصیت‌های خود صحبت کنند. او معتقد بود که صدای این دو هنرمند از طریق برنامه‌های رادیویی برای مردم آشنا است و نیازی به استفاده از دوبلورهای دیگر نیست.

پس از این تجربه، منوچهر آذری و فرهنگ مهرپرور در آزمون دوبلاژ شرکت کرده و به عضویت کانون گویندگان فیلم درآمدند. آنها همچنین دوره‌ای شش‌ماهه برای یادگیری اصول دوبله گذراندند. در سال‌های اخیر، آذری همکاری‌هایی با شوکت حجت برای دوبله برخی پویانماها داشته است.

در مورد سریال «هزار دستان»، منوچهر آذری به این نکته اشاره کرده است که در این پروژه به درخواست علی حاتمی، نقش خود را گویندگی نکرده است. او همچنین از گویندگی تفضلی در این سریال ابراز رضایت کرد و آن را تجربه‌ای موفق دانست.

ساخت تیپ‌های گویندگی

منوچهر آذری در بخش دیگری از مصاحبه به فرآیند ساخت تیپ‌های گویندگی خود اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد که این تیپ‌ها را از بین مردم و ویژگی‌های رفتاری آنها انتخاب می‌کند. او می‌گوید: «زندگی واقعی و شخصیت‌ها را از دل جامعه پیدا می‌کنم». آذری برای هر چهره یا قیافه‌ای در ذهن خود صداسازی کرده و از این طریق به خلق شخصیت‌های مختلف می‌پردازد. این رویکرد، که الهام از واقعیت‌های اجتماعی و شخصیت‌های مردم است، به او کمک می‌کند تا تیپ‌های متنوع و منحصر به فردی را در کار خود به وجود آورد.²

دیدگاه‌های منوچهر آذری

منوچهر آذری در کنار منوچهر نوذری و سعید توکل در حال اجرای برنامه‌های رادیویی

منوچهر آذری یکی از پیشگامان هنر رادیو و تلویزیون در ایران است که با بیش از پنج دهه فعالیت در عرصه‌های مختلف رسانه‌ای، سهم بزرگی در شکل‌گیری و گسترش فرهنگ شنیداری کشور داشته است. با توجه به جایگاه ویژه‌ای که در رسانه‌ها و عرصه‌های هنری دارد، دیدگاه‌های او در خصوص هنر، طنز و رسانه اهمیت ویژه‌ای دارند و می‌توانند درک بهتری از این هنرمند و رویکردهایش ارائه دهند. در ادامه، به بررسی برخی از این دیدگاه‌ها خواهیم پرداخت.

مزایای رادیو نسبت به تلویزیون

رادیو به غنای محتوا و انتقال عمیق معنا توجه دارد و برخلاف تلویزیون که گاهی سرگرمی را اولویت می‌دهد، با فرهیختگی و تاثیرگذاری بیشتر پیشگام است. هنرمندان معتقدند رادیو به دلیل دوری از خودنمایی و تمرکز بر معنا از تلویزیون جلوتر است.

مشکلات رادیو

یکی از مشکلات رادیو، دستمزد پایین هنرمندانش است. منوچهر آذری و دیگر پیشکسوتان از بی‌توجهی به معیشت و دستمزدها گلایه دارند. آذری با اشاره به اهمیت و مظلومیت رادیو، می‌گوید هنرمندان این عرصه، که توانمندی‌شان از تلویزیون بیشتر است، دستمزدهای پایینی دارند و عشق به کار باعث ادامه فعالیتشان شده است. او خواستار توجه به بزرگان این هنر است.

آینده رادیو

با وجود رقابت با شبکه‌های اجتماعی، ماهواره و تلویزیون، رادیو به دلیل فرهیختگی و عمق محتوا همچنان جایگاه خود را حفظ کرده است. اما برای حفظ این جایگاه، نیاز به توجه بیشتر به مشکلات هنرمندان و ارتقای محتوا دارد.³

تجلیل در شبکه مستند

آیین بزرگداشت منوچهر آذری، بازیگر و گوینده طناز ایرانی، با رونمایی از مستند «شادخوان» در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۹۷ در فرهنگسرای ابن‌سینا برگزار شد. این مراسم با حضور مسئولان و هنرمندان برجسته از جمله حمید شاه‌آبادی، سلیم غفوری، جلال مقامی، و ابوالفضل توکلی همراه بود. در این رویداد، از آذری به‌عنوان نمادی از شادی و نشاط در عرصه دوبله و رادیو تقدیر شد. جلال مقامی، از همکاران قدیمی آذری، وی را بمب شادی خواند و یادآور شد که آثار وی خاطرات شیرینی برای مردم به‌جا گذاشته است.

مستند «شادخوان» که به کارگردانی ابوالفضل توکلی ساخته‌شده، نگاهی به ۶۰ سال فعالیت حرفه‌ای منوچهر آذری دارد و خاطراتی از دوران کاری وی در رادیو و تلویزیون را به تصویر می‌کشد. این مستند همچنین دربرگیرنده گفتگوهایی با همکاران و خانواده آذری است و در نوروز ۹۸ این مستند از شبکه مستند پخش شود.⁴

زندگی شخصی

منوچهر آذری ترحیم منوچهر نوذری — منوچهر آذری در مراسم ترحیم منوچهر نوذری

منوچهر آذری متولد ۸ تیر ۱۳۲۱ ⁵در محله سرچشمه، کوچه سه‌سکنجبینی‌ها در تهران است. او از یهودیان ایرانی است، پدرش اهل ارومیه و مادرش اهل اصفهان است و در طول سال‌ها فعالیت‌های فرهنگی زیادی برای جامعه کلیمیان انجام داده است. آذری فارغ‌التحصیل هنرکدهٔ هنرهای دراماتیک در سال ۱۳۴۵ است. او فن بیان و بازیگری را نزد مهدی فروغ و کارگردانی را نزد پرویز تأییدی آموزش دیده است.

منوچهر آذری علاوه بر فعالیت‌های هنری خود، او خانواده‌ای برجسته دارد؛ چهار فرزند که سه نفر از آن‌ها پزشک هستند و یکی از آن‌ها به عنوان مترجم زبان فعالیت می‌کند. آذری همچنین در برنامه محبوب «دورهمی» که در تاریخ سوم مهرماه ۹۵ با مهران مدیری به روی آنتن رفت، حضور داشت.

آثار

هزاردستان (۱۳۵۸)
شبکه صفر (۱۳۵۴)
خارج از محدوده (۱۳۵۴)
بورزید و بخندید (۱۳۶۳)
جنگ ۶۸ (۱۳۶۷)
شاخه‌های بید (۱۳۶۷)
آخرین لحظه (۱۳۶۷)
مش خیرالله صندوقچه اسرار (۱۳۶۹)
سایه خیال (۱۳۶۹)
دزد عروسک‌ها (۱۳۶۸)
عبور از غبار (۱۳۶۸)
هزاران برگ و هزار رنگ (۱۳۶۸)
دیوار (۱۳۸۶)
پیامک از دیار باقی (۱۳۸۶)
زن بدلی (۱۳۸۵)
آشپزباشی (۱۳۸۸)
کلاه قرمزی ۸۸ (۱۳۸۸)
ملکوت (۱۳۸۹)
مجردها (۱۳۸۳)
او مثبت (۱۳۸۳)
حسرت دیدار (۱۳۷۳)
بهاران (۱۳۷۳)
لبخند سوم (۱۳۷۳)
یک مرد یک خرس (۱۳۷۱)
لبخند نوروزی (۱۳۷۱)
جدی نگیرید (۱۳۷۴)
طنز (۱۳۷۵)
ورود ممنوع ممنوع (۱۳۸۲)
جناب عالی (۱۴۰۱)
مفت‌بر (۱۴۰۲)
همه با هم… (۱۳۵۷)

منابع

1
ایسنا – منوچهر آذری: فقط من حریف بداهه‌پردازی‌های منوچهر نوذری می‌شدم
2
انجمن کلیمیان ایران – گفتگو با منوچهر آذری
3
تسنیم – منوچهر آذری در ۸۱ سالگی رادیو
4
شبکه مستند – مراسم تجلیل از منوچهر آذری
5
انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم – منوچهر آذری

منوچهر آذری؛ زندگینامه و آثار